Το Ερέχθειο της Ακρόπολης των Αθηνών

Το Ερέχθειο αποτελεί ναό από πεντελικό μάρμαρο με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική μορφή. Εντοπίζεται στη βόρεια πλευρά του βράχου της Ακρόπολης και ανεγέρθηκε το διάστημα 421-406 π.Χ., για να αντικαταστήσει τον προγενέστερο ναό, που βρισκόταν νοτιότερα και ήταν αφιερωμένος στην Αθηνά Πολιάδα. Ο ναός αναφέρεται ως ''Ερέχθειο'' από τον Παυσανία (1.26.5) και η ονομασία αυτή σχετίζεται με τον μυθικό βασιλέα των Αθηνών Ερεχθέα, που λατρευόταν αρχικά στη θέση αυτή. Στις υπόλοιπες αρχαίες πηγές το κτίριο συνήθως αναφέρεται ως ''Ναός'' ή ως ''Αρχαίος Ναός''.

Η ιδιόρρυθμη μορφή του οφείλεται εν μέρει στη διαμόρφωση του εδάφους, αλλά και στις δύο κύριες λατρείες, που στέγαζε σε δύο διαφορετικούς χώρους. Ο χώρος στο ανατολικό τμήμα του ναού ήταν αφιερωμένος στην Αθηνά Πολιάδα, ενώ στον χώρο στο δυτικό τμήμα, λατρευόταν ο Ποσειδών-Ερεχθέας και υπήρχαν επίσης βωμοί του Ηφαίστου και του Βούτου, αδελφού του Ερεχθέως. Εδώ κατοικούσε, σύμφωνα με το μύθο, και ο οικουρός όφις, ιερό φίδι της Αθηνάς. Παράλληλα, στον ίδιο χώρο υπήρχαν και ορισμένα ιερά σημεία, που έπρεπε να προστατευθούν από το κτίριο, όπως ο τάφος του Κέκροπος και τα ίχνη που μνημόνευαν την έριδα της Αθηνάς και του Ποσειδώνος για την κηδεμονία της πόλης. Σημαντικό στοιχείο του ναού αποτελεί επίσης η πρόσταση των Καρυάτιδων. Αυτή είναι μία μικρή στοά σχήματος Π, όπου τη θέση των κιόνων καταλαμβάνουν έξι αγάλματα κορών, που στηρίζουν με το κεφάλι τους την οροφή της. Ονομάσθηκαν Καρυάτιδες μεταγενέστερα, επειδή σχετίστηκαν με τις κοπέλες από τις Καρυές της Λακωνίας, που χόρευαν έναν χορό προς τιμήν της θεάς Αρτέμιδος. 

Εικονιζόμενη φωτογραφία: Το Ερέχθειο της Ακρόπολης των Αθηνών το 1878. ©Μουσείο Φωτογραφίας ''Χρήστος Καλεμκερής'' Δήμου Καλαμαριάς.