Το Βυζαντινό Κάστρο του Φαναρίου Καρδίτσας

Ο οικισμός του Φαναρίου Καρδίτσας εντοπίζεται περίπου 16 χλμ. νοτίως των Τρικάλων, σε ένα λόφο ορατό από μακριά. Η πρώτη αναφορά στο Φανάρι γίνεται σε ένα αυτοκρατορικό χρυσόβουλο του 1289. Η βυζαντινή πόλη Φανάρι, απαντάται συχνά στις πηγές σε όλη τη διάρκεια του 14ου αιώνα. Κτισμένη σε φύσει οχυρή θέση αποκτά ιδιαίτερη στρατηγική σημασία στην υστεροβυζαντινή περίοδο, αφού βρίσκεται στην έξοδο μιας από τις διόδους επικοινωνίας της Ηπείρου-Θεσσαλίας και έλεγχε ιδιαίτερα την οδό Τρικάλων-Άρτας. Για τους ίδιους λόγους οι Οθωμανοί καθιστούν το Φανάρι ορμητήριό τους σε όλη την περίοδο της κυριαρχίας τους, ενώ από τον 15ο αιώνα αποτελεί έδρα επισκοπής. 

Το Βυζαντινό Κάστρο του Φαναρίου, που δεσπόζει πάνω από τον οικισμό, αποτελεί ένα μικρό οχυρό, εκτάσεως 2,6 στρεμμάτων, που ενισχύεται από έξι προεξέχοντες πύργους, με ιδιαίτερα ενισχυμένο τον νότιο. Το κάστρο διέθετε δύο εισόδους, μία στη νότια που είναι η κύρια και μία βοηθητική στη βόρεια πλευρά. Η διάμετρος του οχυρού είναι 100 μ. περίπου. Στο εσωτερικό του υπάρχουν ερείπια δύο δεξαμενών, καμαροσκέπαστης πυριτιδαποθήκης, ενός τζαμιού που πατάει επάνω σε παλιότερο κτίριο με λουτρό, καθώς και δίχωρου κτιρίου μπροστά στην είσοδο για τις ανάγκες της φρουράς. Σήμερα αποτελεί επισκέψιμο μνημείο υπό την αιγίδα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. 

Εικονιζόμενη φωτογραφία: Πανοραμική άποψη του Φαναρίου Καρδίτσας με φόντο το Βυζαντινό κάστρο του χωριού το 1884. ©Μουσείο Φωτογραφίας ''Χρήστος Καλεμκερής'' Δήμου Καλαμαριάς.