Ο Ναός του Διός στην Αρχαία Ολυμπία

Ο Ναός του Διός στην Ολυμπία αποτελεί ένα εξαιρετικό δείγμα δωρικής ναοδομίας, το μεγαλύτερο στην Πελοπόννησο, και αναδεικνύει την αισθητική και τεχνική επιδεξιότητα των αρχαίων Ελλήνων. Η ανέγερσή του υπολογίζεται πως ξεκίνησε το 470 π.Χ. και ολοκληρώθηκε το 456 π.Χ. Αρχιτεκτονικά ο ναός είναι περίπτερος με έξι κίονες στις στενές πλευρές και δεκατρείς στις μακρές και αποτελείται από πρόναο, σηκό (κύριο ναό) και οπισθόδομο. Όσον αφορά το υλικό δόμησης του ήταν κατασκευασμένος από ντόπιο κογχυλιάτη λίθο και επικαλυμμένος με λευκό μαρμαροκονίαμα, ενώ μόνο τα γλυπτά των αετωμάτων, η κεράμωση και οι λεοντοκεφαλές-υδρορροές ήταν από μάρμαρο. Στο ανατολικό αέτωμα απεικονίζεται η αρματοδρομία μεταξύ του Πέλοπα και του Οινομάου, με κεντρική μορφή τον Δία, κριτή του αγώνα, ενώ στο δυτικό απεικονίζεται η Κενταυρομαχία, δηλαδή η μάχη μεταξύ των Λαπιθών και των Κενταύρων, με κεντρική μορφή τον Απόλλωνα. Στις δώδεκα μετόπες που βρίσκονταν ανά έξι επάνω από την είσοδο του πρόναου και του οπισθόδομου, απεικονίζονται οι άθλοι του Ηρακλή. Οι εξωτερικές μετόπες της περίστασης του ναού ήταν ακόσμητες. 

Στο βάθος του σηκού ήταν τοποθετημένο το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός, ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Κατασκευάστηκε από τον γλύπτη Φειδία γύρω στο 430 π.Χ. και είχε ύψος πάνω από 12 μ. Ο Δίας ήταν καθισμένος στον θρόνο του, κρατώντας στο αριστερό χέρι σκήπτρο και στο δεξί μία Νίκη με φτερά. 

Η πρώτη ανασκαφή του ναού πραγματοποιήθηκε το 1829 από τη γαλλική αποστολή και η αποκάλυψή του ολοκληρώθηκε κατά την διάρκεια των γερμανικών ανασκαφών. Ο γλυπτός διάκοσμος έχει αποκατασταθεί σχεδόν στο σύνολό του και εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας. Τμήματα από τις ανάγλυφες μετόπες βρίσκονται στο Μουσείο του Λούβρου από το 19ο αιώνα, οπότε και μεταφέρθηκαν από τη γαλλική αποστολή του στρατηγού Maison. Πρόσφατα αναστηλώθηκε ο βορειοδυτικός κίονας της περίστασης. 

Εικονιζόμενη φωτογραφία: Ο Ναός του Διός στην Αρχαία Ολυμπία το 1890. ©Μουσείο Φωτογραφίας ''Χρήστος Καλεμκερής'' Δήμου Καλαμαριάς.