Το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (Ε.Α.Μ.)

Το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (Ε.Α.Μ.) αναδείχθηκε ως σημαντική αντιστασιακή δύναμη κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα. Ιδρύθηκε το 1941 από πολιτικές και ιδεολογικές ομάδες όπως το Κ.Κ.Ε., το Σ.Κ.Ε., το Αγροτικό Κόμμα και το Ε.Λ.Δ., με στόχο την αντίσταση κατά των κατακτητών. Τον Φεβρουάριο του 1942 δημιουργήθηκε o Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (Ε.Λ.Α..Σ), το ένοπλο σκέλος του ΕΑΜ, που επικεντρώθηκε στη διεξαγωγή ανταρτοπόλεμου εναντίον των γερμανικών δυνάμεων κατοχής. Η δράση του Ε.Λ.Α.Σ. οδήγησε στην απελευθέρωση ορισμένων περιοχών, που έφεραν την ονομασία ''Ελεύθερη Ελλάδα''.

Η πολιτική οργάνωση του Ε.Α.Μ. ήταν η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης, η οποία συνέδεσε τις διάφορες πολιτικές ομάδες. Μετά την εκδίωξη των κατοχικών δυνάμεων, η Πολιτική Επιτροπή ενσωματώθηκε στην εξόριστη κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του Καΐρου. Ωστόσο, η εσωτερική διαμάχη κατέστησε εμφανή τις αντιθέσεις μεταξύ των διαφόρων πολιτικών δυνάμεων. Οι διαφωνίες οδήγησαν στην παραίτηση των υπουργών του Ε.Α.Μ. το Δεκέμβριο του 1944. Αυτό οδήγησε σε ένοπλη σύγκρουση μεταξύ του Ε.Λ.Α.Σ. και των βρετανικών και κυβερνητικών δυνάμεων, γνωστή ως Δεκεμβριανά. Μετά την ήττα του Ε.Λ.Α.Σ., ακολούθησε ο αφοπλισμός των μελών του. Το Ε.Α.Μ., μετά τον πόλεμο, κατηγορήθηκε ως αντεθνική οργάνωση, ενώ τα μέλη του υπέστησαν πολιτική δίωξη. Το 1982, η πρώτη κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου αναγνώρισε το Ε.Α.Μ. ως αντιστασιακή οργάνωση, μια κίνηση που προκάλεσε αντιδράσεις από άλλα πολιτικά κόμματα.

Εικονιζόμενη φωτογραφία: Κοπέλες του Ε.Α.Μ. παρελαύνουν μπροστά από το γήπεδο της Νήαρ Ηστ στην κεντρική λεωφόρο της Καισαριανής, 1944. Φωτογραφία Β. Τσακιράκη. ©Κεντρική Υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους (Γ.Α.Κ.).