Οι Μηλιές Πηλίου τον 19ο αιώνα

Οι Μηλιές πρωτοστάτησαν στο Πήλιο κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821. Η ονομαστή Σχολή των Μηλεών, που ίδρυσαν οι Άνθιμος Γαζής, Γρηγόριος Κωνσταντάς και Δανιήλ Φιλιππίδης, αποτέλεσε σημαντική πνευματική εστία της εποχής και κέντρο του απελευθερωτικού αγώνα του 1821. Απόρροια του διαφωτιστικού έργου της ξακουστής σχολής υπήρξε η ίδρυση της σπουδαίας Βιβλιοθήκης Μηλεών ''Ψυχής Άκος'' το 1814-1817, που λειτουργεί μέχρι σήμερα προικισμένη με σπάνια βιβλία και ιστορικά κειμήλια. Ο ίδιος ο Γαζής προσέφερε στη βιβλιοθήκη την προσωπική του βιβλιοθήκη, ενώ το ίδρυμα εμπλουτίστηκε επίσης με πλούσιο για την εποχή εποπτικό υλικό, όπως επιστημονικά όργανα, χάρτες, κ.ά. Σημαντική εξέλιξη για τον οικισμό των Μηλιών του τέλους του 19ου αιώνα αποτέλεσε και η κατασκευή του ιστορικού σιδηρόδρομου Βόλου - Μηλέων. Η σύμβαση για το έργο υπογράφηκε το 1892 από τον Υπουργό Εσωτερικών Γ. Ν. Θεοτόκη και εκπροσώπους της Εταιρείας Θεσσαλικών Σιδηροδρόμων και προέβλεπε αρχικά μόνο την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Βόλου - Λεχωνίων, έργο που ξεκίνησε στις 24 Μαρτίου 1894. H γραμμή, μήκους 12 χλμ., εγκαινιάστηκε τον Οκτώβριο του επόμενου έτους, και ενώ τη διεύθυνση της εταιρείας είχε πλέον αναλάβει ο Ιταλός μηχανικός Evaristo de Chirico, πατέρας του μεγάλου ζωγράφου Giorgio de Chirico.  

Εικονιζόμενη φωτογραφία: Πανοραμική άποψη του χωριού Μηλιές του Πηλίου, στο οποίο τερμάτιζε το τρενάκι του Πηλίου. ©Μουσείο Φωτογραφίας ''Χρήστος Καλεμκερής'' Δήμου Καλαμαριάς.