Ο Μητροπολιτικός Ναός των Αθηνών

Το αρχικό σχέδιο προέβλεπε την ανέγερση του Μητροπολιτικού Ναού των Αθηνών στην οδό Πανεπιστημίου, δίπλα στη μελλοντική Ακαδημία και με βάση αυτό το δεδομένο, ο Δανός αρχιτέκτονας Theophil Hansen (1813-1891) είχε σχεδιάσει το 1842 μια σύνθεση ρωμανογοτθικής έμπνευσης, αναμεμιγμένης με αναγεννησιακά και βυζαντινά στοιχεία. Η περιοχή εκείνη απορρίφθηκε εντέλει από τον Δήμο Αθηναίων, και τελικώς αποφασίστηκε ο ναός να ανεγερθεί στην παλαιά πόλη, στη θέση του συγκροτήματος των μητροπολιτικών κτιρίων της Τουρκοκρατίας, τα οποία κατεδαφίστηκαν, με μόνη εξαίρεση τη βυζαντινή εκκλησία της Γοργοεπηκόου. Ο ανέγερση του ναού ξεκίνησε το 1842, αλλά οι εργασίες σταμάτησαν το 1843, λόγω έλλειψης πόρων. Μετά την αναχώρηση του Hansen το 1846, το έργο ανέλαβε ο αρχιτέκτονας Δημήτριος Ζέζος. Έπειτα από τον θάνατο του δευτέρου το 1857, νέος αρχιτέκτονας ανέλαβε ο Γάλλος François Boulanger και τη γενική διεύθυνση των εργασιών ο Παναγιώτης Κάλκος (1810-1878), ενώ την αγιογράφηση και τη διακόσμηση οι ζωγράφοι Σπ. Γιαλινάς και Κωνσταντίνος Φανέλλης. Ο ναός ολοκληρώθηκε το 1862 και το αποτέλεσμα των αλλεπάλληλων αναθεωρήσεων υπήρξε ένα μίγμα νεοκλασικισμού και βυζαντινισμού. Ανακαινίσεις και εξωραϊσμοί συντελέστηκαν από το 1890 και σε όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα. 

Εικονιζόμενη φωτογραφία: Ο Μητροπολιτικός Ναός των Αθηνών το 1890. ©Μουσείο Φωτογραφίας ''Χρήστος Καλεμκερής'' Δήμου Καλαμαριάς.