Το Ναύπλιο τον 19ο αιώνα

Το 1822 το Ναύπλιο απελευθερώθηκε από τους Έλληνες με την κατάληψη του Παλαμηδίου με αιφνιδιασμό υπό την αρχηγία του Στάικου Σταϊκόπουλου. Η πόλη το 1827 επελέγη ως πρωτεύουσα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Το 1828 αποβιβάστηκε στο Ναύπλιο ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας, Ιωάννης Καποδίστριας, ο οποίος κυβέρνησε έως το 1831. Τον Σεπτέμβριο του 1831, έξω από τον ναό του Αγίου Σπυρίδωνα, έλαβε χώρα ένα από τα πιο μελανά γεγονότα της νεότερης ελληνικής ιστορίας· η δολοφονία του κυβερνήτη από τους Κωνσταντίνο και Γεώργιο Μαυρομιχάλη. 

Στη διακυβέρνησή του ο Καποδίστριας μερίμνησε για την εξασφάλιση αξιοπρεπούς διαβίωσης στην πόλη, ιδρύοντας τον πρώτο οργανωμένο προσφυγικό οικισμό της νεότερης Ελλάδας, την Πρόνοια. Επί Καποδίστρια δημιουργήθηκε επίσης ο ''Μεγάλος Δρόμος'', η σημερινή Οδός Βασιλέως Κωνσταντίνου, που οδηγούσε από το Κυβερνείο στην Πλατεία Συντάγματος. Αξίζει να μνημονευθεί και το Κυβερνείο, που οικοδομήθηκε το 1829, προκειμένου να στεγάσει τα γραφεία της νεοσύστατης ελληνικής κυβέρνησης και την οικία του κυβερνήτη. Το κτήριο καταστράφηκε ολοσχερώς σε πυρκαγιά το 1929.  

Το 1833 αποβιβάστηκε στο Ναύπλιο ο νεαρός Όθωνας, ο οποίος κυβέρνησε από την πόλη ως τον Σεπτέμβριο του 1834, οπότε αποφασίστηκε η μεταφορά της πρωτεύουσας στην Αθήνα. Το 1862, η πόλη βρέθηκε στο επίκεντρο των γεγονότων με την εξέγερση κατά του Όθωνα, που έμεινε γνωστή ως ''Ναυπλιακά''. Από το 1866 ξεκίνησε η συστηματική κατεδάφιση των τειχών και των προμαχώνων της κάτω πόλης, που ολοκληρώθηκε το 1932. Ο μοναδικός προμαχώνας που σώθηκε από την οχύρωση της κάτω πόλης είναι τα ''Πέντε Αδέλφια''. 

Εικονιζόμενη φωτογραφία: Άποψη της πόλης του Ναυπλίου και του Φρουρίου του Παλαμηδίου από τη θάλασσα το 1890. ©Μουσείο Φωτογραφίας ''Χρήστος Καλεμκερής'' Δήμου Καλαμαριάς.