Άποψη της Παναγίας Χαλκέων της Θεσσαλονίκης από τα δυτικά

Άποψη της Παναγίας Χαλκέων της Θεσσαλονίκης από τα δυτικά

Ο ναός της Παναγίας Χαλκέων, αποτελεί σημαντικό μνημείο της βυζαντινής Θεσσαλονίκης και εντυπωσιάζει με την αρχιτεκτονική και την ιστορία του. Χτίστηκε το 1028, σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή, από τον Χριστόφορο Πρωτοσπαθάριο και Κατεπάνω Λαγουβαρδίας και την οικογένειά του. Τοποθετημένος στο κέντρο της αγοράς της πόλης, κοντά στα εργαστήρια των χαλκωματάδων, ο ναός διατήρησε τη σύνδεση του με τη χειροτεχνία των μετάλλων, δίνοντάς του την επωνυμία «Χαλκέων».

Αρχιτεκτονικά, ο ναός ανήκει στον τύπο του σταυροειδούς εγγεγραμμένου με τρούλο, που επικράτησε κατά την περίοδο των Μακεδόνων αυτοκρατόρων. Εμπνευσμένος από τα βυζαντινά πρότυπα της Κωνσταντινούπολης, ο ναός διακρίνεται για την τοιχοποιία του, με πλίνθους και διακοσμητικά στοιχεία όπως καμπύλα τόξα, κόγχες και ημικυκλικούς κίονες. Η χρήση έγχρωμων πλίνθων και η τεχνική της «κρυμμένης πλίνθου» του προσέδωσαν την προσωνυμία «Κόκκινη Εκκλησιά».

Μετά την κατάκτηση της Θεσσαλονίκης από τους Οθωμανούς το 1430, ο ναός μετατράπηκε σε τζαμί και ονομάστηκε «Καζαντζιλάρ τζαμί». Ωστόσο, παρά τις μετατροπές, διατήρησε τη βυζαντινή του ταυτότητα. Μετά τους σεισμούς του 1978, πραγματοποιήθηκαν εργασίες αποκατάστασης και συντήρησης του μνημείου. Συμπεριλαμβάνεται στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO από το 1988.

Εικονιζόμενη φωτογραφία: Άποψη της Παναγίας Χαλκέων της Θεσσαλονίκης από τα δυτικά. Ο ναός βρίσκεται στη συμβολή των οδών Εγνατίας και Αριστοτέλους.