Η πρόσοψη του Βυζαντινού Ναού  Αγίας Σοφίας Θεσσαλονίκης

Η πρόσοψη του Βυζαντινού Ναού Αγίας Σοφίας Θεσσαλονίκης

Ο ναός της Αγίας Σοφίας στη Θεσσαλονίκη, αφιερώθηκε στον Χριστό, τον Αληθή Λόγο και τη Σοφία του Θεού, και γιόρταζε την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού στις 14 Σεπτεμβρίου. Η πρώτη γραπτή αναφορά στον ναό ανάγεται στο 795, ενώ αρχαιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι χτίστηκε στα τέλη του 7ου αιώνα, στη θέση μιας παλαιότερης πεντάκλιτης βασιλικής του 5ου αιώνα που καταστράφηκε από σεισμό. Ο ναός είναι ένα τυπικό παράδειγμα σταυροειδούς με τρούλο και περίστωο.

Κατά την περίοδο της λατινοκρατίας (1204-1224), ο ναός έγινε καθεδρικός των Λατίνων, αλλά μετά την παλινόρθωση της βυζαντινής κυριαρχίας, επανήλθε ως ορθόδοξος ναός μέχρι το 1523, όταν μετατράπηκε σε τζαμί από τον Μακτούλ Ιμπραήμ Πασά. Στη βορειοδυτική γωνία προστέθηκε ένας πύργος, πιθανώς ως ο πρώτος μιναρές του. Μετά από πυρκαγιά το 1890, αναστηλώθηκε περί το 1907-1909, και το 1913 αποδόθηκε στη χριστιανική λατρεία.

Ο ναός έχει σημαντικό ψηφιδωτό διάκοσμο που χρονολογείται σε τρεις περιόδους. Κατά την περίοδο της Εικονομαχίας, τοποθετήθηκε ανεικονικός διάκοσμος με σταυρούς και φύλλα. Ο τρούλος φιλοξενεί την παράσταση της Ανάληψης από τον 9ο αιώνα, η οποία αποτελεί κορυφαίο δείγμα της λεγόμενης ''Αναγέννησης της εποχής των Μακεδόνων αυτοκρατόρων'', ενώ στην κόγχη η ένθρονη Παναγία Βρεφοκρατούσα, έργο του 11ου – 12ου αι. κάλυψε τον μεγάλο σταυρό της εικονομαχικής περιόδου. Οι σεισμοί του 1978 προκάλεσαν εκτεταμένες ζημιές στο ναό, οι οποίες αντιμετωπίστηκαν με εργασίες στερέωσης και αποκατάστασης του κτιρίου και των ψηφιδωτών του. Συμπεριλαμβάνεται στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO από το 1988.

Εικονιζόμενη φωτογραφία:   Η πρόσοψη του Βυζαντινού Ναού Αγίας Σοφίας Θεσσαλονίκης  που βρίσκεται στη συμβολή των οδών Αγίας Σοφίας και Ερμού.