Γενική άποψη της Βίλα Μορντώχ

Η Βίλα Μορντώχ στη Θεσσαλονίκη

Το κτίριο αποτελεί παράδειγμα εκλεκτικιστικής αρχιτεκτονικής και ανεγέρθηκε το 1905 με σχέδια του Ξενοφώντα Παιονίδη, για τον Σεϊφουλάχ Πασά. Η ημερομηνία κατασκευής πιστοποιείται από την αραβική υπογραφή του Τούρκου ζωγράφου Νουρεντίν, ο οποίος φιλοτέχνησε τις τοιχογραφίες της βίλας. Η οικία είναι διώροφη, διαθέτει ημιυπόγειο και σοφίτα. Στη νοτιοανατολική γωνία βρίσκεται ο πύργος με τον κρεμμυδοειδή τρούλο, ο οποίος αποτυπώνει τη θρησκευτική ταυτότητα του αρχικού ιδιοκτήτη. Το κτίριο συνδυάζει νεοκλασικά, αναγεννησιακά, μπαρόκ και art nouveau στοιχεία, δημιουργώντας ένα πολυσύνθετο αρχιτεκτονικό σύνολο.

Το 1923, η βίλα πουλήθηκε στους αδελφούς Σαλώμ, και αργότερα πέρασε στην ιδιοκτησία του Σαμουήλ Μορντώχ, από τον οποίο προέρχεται το όνομά της. Η οικογένεια Μορντώχ έμενε εκεί μέχρι το 1940, όταν τα Γερμανικά στρατεύματα κατέλαβαν το κτήριο. Μετά τον πόλεμο, δεν επεστράφη στην οικογένεια, αλλά χρησιμοποιήθηκε από το ελληνικό κράτος για τη στέγαση του Γενικού Αρχηγείου της αντίστασης του Ε.Λ. Α.Σ., ακολούθως επιτάχθηκε από την Ελληνική Βασιλική Αεροπορία και κατέληξε στην ιδιοκτησία του Γ΄ Σώματος Στρατού.

Η χήρα Μορντώχ διεκδίκησε δικαστικά το ακίνητο και, αφού το ανέκτησε, το πούλησε στο ΙΚΑ το 1952. Το κτίριο λειτουργούσε ως πολυϊατρείο μέχρι το 1972, οπότε εγκαταλείφθηκε για κάποιο διάστημα. Από το 1986 μέχρι το 2013, στεγαζόταν εκεί η Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης, η οποία στη συνέχεια μεταφέρθηκε στην Κάζα Μπιάνκα. Σήμερα, το κτίριο φιλοξενεί τις υπηρεσίες του Ε' διαμερίσματος Θεσσαλονίκης και του Οργανισμού Ρυθμιστικού.

Εικονιζόμενη φωτογραφία: Η Βίλα Μορντώχ στη Θεσσαλονίκη, βρίσκεται επί της Λεωφ. Βασ. Όλγας 162.