Βίλα Τζεμπόργα ή Έπαυλη Σαλέμ στη Θεσσαλονίκη

Η Βίλα Σάλεμ, χτισμένη το 1878 για τον Εβραίο έμπορο Jeborga, αποτελεί ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορίας της πόλης. Το 1894, η οικία αγοράστηκε από τον γνωστό δικηγόρο της πόλης και εξέχον μέλος της Εβραϊκής Κοινότητας, Emanuel Salem και αποτέλεσε κατοικία της οικογένειάς του για τρεις δεκαετίες. Με το ξέσπασμα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, η οικογένεια εγκατέλειψε την Ελλάδα και μετοίκησε στο Παρίσι. Το κτίριο, με τον εντυπωσιακό Νεομπαρόκ σχεδιασμό, είναι δημιούργημα του αρχιτέκτονα Ξενοφώντα Παιονίδη και χαρακτηρίζεται από την περίτεχνη πρόσοψη και τα μπαρόκ αετώματα της.

Στα χρόνια που ακολούθησαν, η βίλα χρησιμοποιήθηκε αρχικά ως Προξενείο της Αυστρο-ουγγρικής Αυτοκρατορίας και αργότερα, το 1924, πέρασε στα χέρια του Ιταλικού κράτους, το οποίο τη χρησιμοποίησε ως έδρα του Ιταλικού Προξενείου μέχρι το 1978, οπότε εγκαταλείφθηκε. Αξιοσημείωτο είναι το έργο του Ιταλού προξένου Γουέλφο Ζαμπόνι κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, όταν η βίλα λειτουργούσε ως κέντρο διάσωσης Εβραίων. Με τη βοήθεια της γραμματέας του, Ντρίτα Τζίομα, εξέδιδαν πλαστά έγγραφα που απέτρεπαν τον εκτοπισμό των Ελλήνων Εβραίων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Το 1998 ο Θόδωρος Αγγελόπουλος χρησιμοποίησε τη βίλα για τις ανάγκες των γυρισμάτων της ταινίας «Μια αιωνιότητα και μια μέρα» ενώ το 2014, η πρόσοψή της χρησιμοποιήθηκε στην προώθηση της δημοφιλούς τηλεοπτικής σειράς "American Horror Story". Πρόσφατα, το ιταλικό Δημόσιο έβγαλε το ακίνητο σε δημοπρασία, όπου αγοράστηκε από ελληνική ιδιωτική εταιρεία. Η μελλοντική αξιοποίησή του παραμένει άγνωστη.

Εικονιζόμενη φωτογραφία: Βίλα Τζεμπόργα ή Έπαυλη Σαλέμ (πρώην Ιταλικό προξενείο) επί της Λεωφ. Βασ. Όλγας 20 στη Θεσσαλονίκη.