Ο ανδριάντας του αγωνιστή του 1821 Νικολάου Κασομούλη στη Θεσσαλονίκη

Νικόλαος Κασομούλης (1795-1872)

Ο Νικόλαος Κασομούλης γεννήθηκε το πιθανότερο στην Κοζάνη το 1795 και μεγάλωσε στη Σιάτιστα όπου ο πατέρας του ήταν έμπορος και προεστός. Εκτός από τη σημαντική του συμβολή στον αγώνα, ο Κασομούλης με το συγγραφικό του έργο παρέδωσε σημαντικές ιστορικές πηγές για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις της εποχής.

Το 1820 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και όταν ξέσπασε η Επανάσταση συμμετείχε στις πολεμικές επιχειρήσεις του Ολύμπου και της Χαλκιδικής, όπου συνεργάστηκε με τον οπλαρχηγό Διαμαντή Νικολάου κι άλλους οπλαρχηγούς της περιοχής. Όταν  οι στρατιωτικές επιχειρήσεις απέτυχαν καταφεύγει στη Θεσσαλία όπου συνεργάστηκε με τους οπλαρχηγούς Ν. Στουρνάρη και Γ. Καραϊσκάκη. Συμμετείχε στην πολιορκία του Μεσολογγίου και συνέταξε την απόφαση της Εξόδου. Στην Έξοδο σκοτώθηκε ο αδελφός του Δημ. Κασομούλης.

Με τη δημιουργία του ελληνικού κράτους, ο Νικόλαος κατέλαβε στρατιωτικά αξιώματα κατά τη διακυβέρνηση του Ιωάννη Καποδίστρια και επί Όθωνα. Εξελίχθηκε μέχρι τον βαθμό του συνταγματάρχη της Βασιλικής Φάλαγγας. Στα τέλη του 1832, ανέλαβε το έργο της καταγραφής των εμπειριών του από την έναρξη της Επανάστασης έως την τελική διάλυση του επαναστατικού στρατού το 1833. Το αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας αποτυπώθηκε στο έργο του με τον τίτλο "Ενθυμήματα στρατιωτικά".» Απεβίωσε στη Στυλίδα το 1872.

Εικονιζόμενη φωτογραφία: Μπρούτζινος ανδριάντας σε μαρμάρινη βάση του αγωνιστή Νικολάου Κασομούλη, έργο που φιλοτέχνησε ο γλύπτης Ευθύμης Καλευράς. Το έργο τοποθετήθηκε στο σημείο το 1993 και βρίσκεται στην οδό Κ. Μελενίκου και Εθνικής Αμύνης απέναντι από την Φιλοσοφική σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.