Το άγαλμα του Μακεδονομάχου Καπετάν Κώττα στον προαύλειο χώρο της Βίλας Μ. Καπαντζή (Πολιτιστικό Κέντρο ΜΙΕΤ Θεσσαλονίκης)

Κώττας Χρήστου (1860-1905)

Ο Καπετάν Κώττας, γνωστός και ως ο "Αετός των Κορεστίων", ήταν Σλαβόφωνος οπλαρχηγός, που συμμετείχε στην αρχή του Μακεδονικού Αγώνα. Γι’ αυτό θεωρείται ως ο πρώτος Μακεδονομάχος. Το πραγματικό του όνομα ήταν Κονσταντίν (Κότε) Χρίστωφ, το οποίο αργότερα εξελλήνισε σε Κώστας Χρήστου. Γεννήθηκε το 1863 στο χωριό Ρούλια της Φλώρινας. Ασχολήθηκε κυρίως με τη γεωργία, ήταν παντρεμένος και είχε οχτώ παιδιά.

Οργάνωσε και ηγήθηκε ανταρτικών ομάδων που πραγματοποίησαν πολλές επιθέσεις εναντίον των οθωμανικών δυνάμεων, προκαλώντας σημαντικές απώλειες στον εχθρό. Η ζωή του πήρε δραματική τροπή το 1898, όταν σκότωσε τον Τούρκο μεγαλοτσιφλικά Κασίμ Μπέη, που έλεγχε την περιοχή της Φλώρινας. Γι’ αυτό κατέφυγε στα βουνά όπου και σχημάτισε τη δική του ένοπλη ομάδα. Με τη συνδρομή του Μητροπολίτη Καστοριάς, Γερμανού Καραβαγγέλη, συγκρότησε ένοπλα σώματα Ελλήνων σε διάφορα χωριά της Μακεδονίας για την παράλληλη προστασία από τους Βούλγαρους των οποίων η δράση ήταν πλέον έντονη. Με τον τρόπο αυτό, και υπό τη συνεχή καθοδήγηση του Κώττα, οι κάτοικοι των χωριών ένιωθαν ασφαλείς από τις επιθέσεις των βουλγαρικών σωμάτων, ενώ οι ιερείς και δάσκαλοι μπορούσαν να ασκήσουν τα καθήκοντά τους χωρίς προβλήματα.

Στις 9 Ιουνίου 1904 μετά από προδοσία, συνελήφθη από τους Τούρκους και μεταφέρθηκε στις φυλακές του Μοναστηρίου. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1905, ύστερα από δίκη, εκτελέστηκε με απαγχονισμό, παρά τις προσπάθειες του ελληνικού προξενείου να τον απελευθερώσει.

Εικονιζόμενη φωτογραφία: χάλκινο άγαλμα του Μακεδονομάχου Κώττα, έργο του γλύπτη Δημήτρη Καλαμάρα. Το άγαλμα ανήκει στη συλλογή του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης.