Η Οδός Εθνικής Αμύνης της Θεσσαλονίκης

Η Λεωφόρος Χαμιντιέ (Hamidiye Bulvarı) ή Λεωφόρος του Σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ σχεδιάστηκε το 1899, περίοδο κατά τη διάρκεια της οποίας η Θεσσαλονίκη βρισκόταν υπό οθωμανική κυριαρχία, στο πλαίσιο ευρύτερου σχεδίου ανάπλασης της πόλης. Για τον συγκεκριμένο σκοπό, ο διοικητής της πόλης, Μεχμέντ Σαμπρί Πασάς, προχώρησε στην κατεδάφιση των μεσαιωνικών τειχών της, καθώς και στην απαλλοτρίωση τμήματος του μεγάλου εβραϊκού νεκροταφείου της Θεσσαλονίκης. Η οδός που προέκυψε είχε πλάτος 18 μέτρων και ένωνε τον Λευκό Πύργο, με μία νεόκτιστη πλατεία στο ύψος της πύλης της Καλαμαριάς. Στα πρότυπα αντίστοιχων λεωφόρων ευρωπαϊκών πόλεων της ίδιας περιόδου, η συγκεκριμένη λεωφόρος ήταν πλαισιωμένη από μία διπλή σειρά δέντρων. Διώροφες πολυκατοικίες ανεγέρθηκαν κατά μήκος του συγκεκριμένου οδικού άξονα, γνωστές και ως σουλτανλίκια ή σουλτανικά, οι οποίες στη συνέχεια καθιερώθηκαν ως πρότυπο εντός του αστικού ιστού.

Κατά το κίνημα των Νεότουρκων στη Θεσσαλονίκη, το όνομα της οδού μεταβλήθηκε σε Λεωφόρο της Ενώσεως. Η λεωφόρος μετονομάστηκε σε Βασιλέως Κωνσταντίνου το 1912, προς τιμήν του βασιλέως Κωνσταντίνου Α΄, ενώ τη σημερινή της ονομασία, δηλαδή Οδός Εθνικής Αμύνης, την οφείλει στην κυβέρνηση Εθνικής Αμύνης του Ελευθέριου Βενιζέλου που εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1916. Το 1920, μετά τις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου, η λεωφόρος μετονομάστηκε και πάλι σε Βασιλέως Κωνσταντίνου, μετά το 1922 πάλι σε Εθνικής Αμύνης και αργότερα πήρε την ονομασία Βασιλίσσης Σοφίας, που διατήρησε μέχρι και το 1983, οπότε μετονομάστηκε και πάλι σε Εθνικής Αμύνης.

Εικονιζόμενη φωτογραφία: Ηλεκτροκίνητο τραμ στην Οδό Χαμιδιέ ή Οδό Βασιλέως Κωνσταντίνου (νυν Εθνικής Αμύνης) της Θεσσαλονίκης στις αρχές του 20ου αιώνα. ©Μουσείο Φωτογραφίας ''Χρήστος Καλεμκερής'' Δήμου Καλαμαριάς.