Το Παλιό Τελωνείο της Θεσσαλονίκης

Στα τέλη του 19ου αιώνα, η Θεσσαλονίκη γνώρισε σημαντικές αλλαγές, καθώς οι οθωμανικές αρχές ξεκίνησαν εκτεταμένα λιμενικά έργα για τον εκσυγχρονισμό της πόλης και την ενίσχυση του εμπορίου της. Το 1896, υπέγραψαν συμβόλαιο με τον Γάλλο εργολάβο Εδμόνδο Μπαρτισόλ, ο οποίος ίδρυσε την ''Ανώνυμη Οθωμανική Εταιρεία Κατασκευής Λιμανιού της Θεσσαλονίκης''. Το 1904 η εταιρεία μετονομάστηκε σε ''Οθωμανική Εταιρεία Εκμετάλλευσης του Λιμανιού της Θεσσαλονίκης'', διατηρώντας τα λειτουργικά δικαιώματα μέχρι το 1944.

Οι εργασίες περιελάμβαναν εκβάθυνση της θαλάσσιας ζώνης, κατασκευή κυματοθραύστη, δύο λιμενοβραχιόνων, επέκταση της αποβάθρας και σιδηροδρομική σύνδεση του λιμανιού με τον σταθμό. Αν και οι περισσότερες εργασίες είχαν ολοκληρωθεί μέχρι το 1903, η κατασκευή του κτιρίου του Τελωνείου ξεκίνησε το 1910 και ολοκληρώθηκε το 1912, υπό την επίβλεψη του μηχανικού Ελί Μοδιάνο. Ο Μοδιάνο, σπουδασμένος στην Ecole Centrale στο Παρίσι, ενσωμάτωσε γαλλικές επιρροές και εκλεκτικιστικά αρχιτεκτονικά στοιχεία με νεοαναγεννησιακά χαρακτηριστικά στο σχέδιο του κτιρίου.

Το κτίριο, με συνολική επιφάνεια 5.000 τ.μ., είναι το πρώτο στη Θεσσαλονίκη που χτίστηκε με σκελετό από οπλισμένο σκυρόδεμα, γεγονός που αποτελεί σημαντική κατασκευαστική καινοτομία. Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον σεισμό του 1978, υπέστη σοβαρές ζημιές, αλλά συνεχίζει να αποτελεί μνημείο της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της πόλης. Σήμερα, το κεντρικό τμήμα ανήκει στο Δημόσιο, ενώ οι χαμηλότερες πτέρυγες ανήκουν στο Λιμενικό Ταμείο.

Εικονιζόμενο έγγραφο: Χειρόγραφη επιστολή του Διοικητικού Συμβουλίου του Γυμναστικού Συλλόγου του Ηρακλή Θεσσαλονίκης, στις 24 Οκτωβρίου του 1914, προς το Τελωνείο Θεσσαλονίκης. ©Ν.Γ.Σ. Ηρακλής Θεσσαλονίκης 1908.