Η Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων (Ε.Α.Π.)

Η Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων (Ε.Α.Π.) ιδρύθηκε το 1923 με τη σύμβαση της Γενεύης, έχοντας ως αποστολή τη στέγαση και την επαγγελματική αποκατάσταση των Μικρασιατών προσφύγων στην Ελλάδα. Η ίδρυση της Ε.Α.Π. προέκυψε από την αδυναμία του ελληνικού κράτους να αντιμετωπίσει μόνο του τις ανάγκες των προσφύγων, λόγω της οικονομικής δυσπραγίας και των πολιτικών συνθηκών. Η άφιξη περίπου 1,5 εκατομμυρίων προσφύγων δημιούργησε πιεστικές ανάγκες που αρχικά καλύφθηκαν προσωρινά από το Ταμείο Περιθάλψεως Προσφύγων (Τ.Π.Π.) και διάφορες φιλανθρωπικές οργανώσεις. 

Οι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν σε γήπεδα, δημόσια κτήρια, παράγκες και πρόχειρες κατοικίες υπό άθλιες συνθήκες. Η έλλειψη βασικών υποδομών και η έξαρση επιδημικών ασθενειών καθιστούσαν επιτακτική την άμεση αντιμετώπιση των στοιχειωδών αναγκών, όπως η διατροφή και η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Η Ε.Α.Π. ανέλαβε την οριστική εγκατάσταση των προσφύγων, με ιδιαίτερη έμφαση στη δημιουργία γεωργικών οικισμών για την αύξηση της αγροτικής παραγωγής και την πολιτική σταθεροποίηση.

Η Επιτροπή στελεχώθηκε από τέσσερα μέλη: έναν Αμερικανό πρόεδρο, έναν Ευρωπαίο αντιπρόεδρο και δύο Έλληνες. Πρώτος πρόεδρος ήταν ο Ερρίκος Μοργκεντάου, που αφιέρωσε τη ζωή του στην υποστήριξη του ελληνισμού της Μικράς Ασίας. Με την κατάργηση της Ε.Α.Π. το 1930, το έργο της συνέχισαν το Υπουργείο Προνοίας και η Αγροτική Τράπεζα, που ανέλαβαν τη διαχείριση της περιουσίας και των υποχρεώσεων της Επιτροπής. 

Εικονιζόμενη φωτογραφία: Επιτροπή για τον έλεγχο των πρώτων προσφυγικών κατοικιών που δημιουργήθηκαν με κρατικά δάνεια στο Καλοχώρι Θεσσαλονίκης. ©Λαογραφικός Σύλλογος Καλοχωριτών Ανατολικής και Βόρειας Θράκης "Κασκάρκα".