Η Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου των Καλαβρύτων

Η Μονή εδράζεται 10 χλμ. βορειανατολικά των Καλαβρύτων κοντά στον δρόμο που ενώνει την Εθνική Οδό Πατρών - Αθηνών με τα Καλάβρυτα, και είναι κτισμένη στο άνοιγμα ενός μεγάλου φυσικού σπηλαίου της οροσειράς του Χελμού, επάνω από την απότομη χαράδρα του Βουραϊκού ποταμού, σε υψόμετρο περίπου 900 μ., καθώς και σε κοντινή απόσταση και ψηλότερα του χωριού Κάτω Ζαχλωρού. Θεωρείται ότι ιδρύθηκε το 362 μ.Χ. από τους Θεσσαλονικείς αδερφούς μοναχούς, Συμεών και Θεόδωρο. Το 840 καταστρέφεται για πρώτη φορά από πυρκαγιά, ενώ καταστροφικές πυρκαγιές θα λάβουν χώρα επίσης το 1400 και το 1640. Κατά την Επανάσταση του 1821 η Μονή αποτέλεσε καταφύγιο, αλλά και κέντρο αντίστασης κατά των κατακτητών και παρότι δέχτηκε πολλές επιθέσεις, ποτέ δεν κατακτήθηκε. Το γεγονός που ξεχώρισε ήταν η απόκρουση της επέλασης του Ιμπραήμ Πασά τον Ιούνιο του 1827.  

Στους νεότερους χρόνους καταστρέφεται και πάλι από πυρκαγιά το 1934, ενώ ανοικοδομείται το 1937, έχοντας τεθεί υπό την αιγίδα του Βασιλέως Γεωργίου Β΄ που θεμελίωσε και τη νέα πτέρυγά της. Τον Δεκέμβριο του 1943 τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής λεηλάτησαν το μοναστήρι και εκτέλεσαν 16 άτομα, επισκέπτες, αλλά και μοναχούς. Ακόμη εννέα μοναχοί εκτελέστηκαν στη θέση «Ψηλός Σταυρός». Τα εναπομείναντα κελιά από την πυρκαγιά του 1934, πυρπολήθηκαν. Μετά τον πόλεμο ανεγέρθηκαν νέα κτίρια. 

Εικονιζόμενη φωτογραφία: Επιστολικό δελτάριο που απεικονίζει τη Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου στα Καλάβρυτα, πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. ©Δημοτικό Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος.