Η Μονή της Αγίας Λαύρας των Καλαβρύτων

Η Μονή ιδρύθηκε από τον συνασκητή του Αγίου Αθανασίου του Αθωνίτη, τον μοναχό Ευγένιο, το 961. Η αρχική της θέση ήταν 300 μ. νοτιοδυτικά της σημερινής στην τοποθεσία "Παλαιομονάστηρο", όπου και σώζεται το πρώτο Καθολικό της Μονής, ένας δίκλιτος σταυρεπίστεγος ναός στο στόμιο σπηλιάς με δύο σειρές τοιχογραφιών. Αυτή η πρώτη μονή καταστράφηκε ολοσχερώς από φωτιά το 1585. Το 1689 η μονή μεταφέρθηκε στη σημερινή της θέση. Το νέο Καθολικό της ήταν τρίκογχο, αγιορείτικου τύπου, κτίσμα (μονόκλιτο, με τρούλο χωρίς στηρίγματα). Η Μονή δοκιμάζεται το 1715 και κυρίως στα Ορλωφικά. Το 1826 ο Ιμπραήμ Πασάς πυρπόλησε το μοναστήρι, αλλά οι μοναχοί είχαν προλάβει να το εγκαταλείψουν και να πάρουν μαζί τους τα περισσότερα κειμήλια. Ανοικοδομήθηκε στα 1828, με την ίδρυση του νέου Καθολικού (του τρίτου κατά σειρά) στον τύπο της βασιλικής με τρούλο, ερειπώθηκε από σεισμό το 1844 και κτίστηκε ξανά το 1850. Στις 14 Δεκεμβρίου του 1943 η μονή πυρπολήθηκε και εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς όσοι μοναχοί δεν είχαν διαφύγει. Το 1950 αναστηλώθηκε στη σημερινή της μορφή. 

Εικονιζόμενη φωτογραφία: Επιστολικό δελτάριο που απεικονίζει την Αγία Λαύρα των Καλαβρύτων, πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. ©Δημοτικό Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος.