Άγιος Θωμάς, Μονόλιθος

Ο ενοριακός ναός του Αγίου Θωμά βρίσκεται στον κέντρο του ορεινού χωριού της Μονολίθου που είναι χτισμένο στις πλαγιές του βουνού Ακραμίτης, στα νοτιοδυτικά του νησιού. Απέχει από την πόλη της  Ρόδου 80χλμ. Πρόκειται για μονόχωρο, σταυροθολιακό ναό, κτίσμα ίσως του 1830 βάσει προφορικής παράδοσης, με πρόναο. Έχει ξύλινο, επιζωγραφισμένο  τριμερές τέμπλο σε μίμηση μαρμάρινου, με φορητές εικόνες του 19^ου αιώνα, με παλαιότερη την εικόνα της Παναγίας Γαλακτοτροφούσας του 1719. Το καμπαναριό είναι νεώτερη κατασκευή. Γιορτάζει την Κυριακή του Αντίπασχα ή την Κυριακή μετά το Πάσχα (Κυριακή του Θωμά) και είναι ο πολιούχος άγιος της περιοχής. Την παραμονή τελείται πανηγυρικός εσπερινός, ενώ ανήμερα της γιορτής πραγματοποιείται μεγαλοπρεπής αρχιερατική Θεία Λειτουργία με τη συμμετοχή πιστών και επισκεπτών του νησιού. Χαρακτηριστικό είναι ότι μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας τελείται επιμνημόσυνος δέηση και κατάθεση στεφάνων στο Ηρώο για όσους κατοίκους της Μονολίθου συνέβαλαν στην αντίσταση κατά των ξένων στρατευμάτων κατά την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην περιοχή έλαβε χώρα η τελευταία πολεμική επιχείρηση κατά των Γερμανοϊταλικών δυνάμεων. Σε μικρή απόσταση, προς τα δυτικά, κτισμένο πάνω σε κατάφυτο ύψωμα βρίσκεται το ιπποτικό κάστρο  της Μονολίθου (1476) με το μονόχωρο ναΐσκο του Αγίου Παντελεήμονα (15^ος αι.) και την επιβλητική θέα. Λίγο βορειότερα είναι ο αρχαιολογικός χώρος της Κυμισάλας και το ορεινό χωριό Σιάννα με τον ναό του Αγίου Παντελεήμονος.